Co jada się podczas trekkingu w Himalajach?  Jak smakuje herbata na przełęczy o wysokości 5416 m?  Ile czeka się na kolację  robioną na palenisku?

Trekking dookoła Annapurny (ośmiotysięcznik w Nepalu) pozwala poznać odpowiedzi na te pytania.  To  kilkunastodniowa wyprawa starym szlakiem pielgrzymów i handlarzy przez przełęcz Thorong La dookoła dziesiątego, co do wysokości, szczytu Ziemi. Trasa nie jest trudna kondycyjnie,  średnio szliśmy codziennie około 5-7 godzin, co dawało około 500 metrów w górę. Plecaki ważyły 11-13 kg (w zależności od ilości wody, jaką były obciążone). 

Do plecaków nie pakowaliśmy jedzenia (poza przekąskami – suszone owoce, batony i kabanosy z Polski, które skończyły się za szybko), kupowaliśmy je w formie gotowych posiłków od mieszkańców wsi, przez które przechodziliśmy lub gdzie nocowaliśmy. To zresztą generalna zasada – noclegi są bardzo tanie (od 100 do 300 rupii w górnych partiach – wg. luźnego przelicznika 4 do 12 złotych za osobę), więc właściciele zarabiają na posiłkach, które u nich kupujesz. Jesz tam gdzie śpisz.  A spanie najlepiej wcześniej obejrzeć.

Menu i czas oczekiwania

Wbrew pozorom, karty menu drukowane po angielsku, są podobne na całym szlaku. Jak nam tłumaczono, to efekt odgórnych nakazów państwa - dla Nepalu turystyka jest ważnym źródłem dochodów.

W menu są dania typowo dla turystów (tosty, a nawet spaghetti czy warzywny burger), wpływy chińskie (chow-mein), indyjskie (curry), tybetańskie (pierożki Mo-mo, chleb, herbata) oraz nepalskie reprezentowane przez wielodokładkowy daal-bhaat.

Cokolwiek by nie zamówić, należy to zrobić z odpowiednim wyprzedzeniem. Zwykle po wybraniu noclegu, od razu prosiliśmy właściciela o pokazanie menu – wybieraliśmy obiad  i pytaliśmy kiedy będzie gotowe. To zwykle dawało nam od godziny do dwóch na zainstalowanie się w pokoju i szybki prysznic (jeśli był dostępny), pranie (jeśli była możliwość), zwiedzenie okolicy (jeśli  jeszcze świeciło słońce), drzemkę (jeśli dzień był ciężki).  Przed pójściem spać wybieraliśmy śniadanie i umawialiśmy się rano na konkretną godzinę. Zwykle było na czas.

Na jedzenie trzeba długo czekać, ponieważ jest świeże. Potrawy są robione bez półproduktów. Tą zasadę mogłaby sobie wziąć do serca co druga restauracja w Polsce J . Czasami kucharz po zanotowaniu zamówienia idzie na zakupy.  Chyba wszędzie gdzie nocowaliśmy, kuchnie były wyposażone tylko w piece opalane drewnem. 

Na szybkość przygotowania potraw jak i na oszczędność cennego w Nepalu opału, wpływa zamówienie przez współpodróżników tej samej potrawy.

Im wyżej tym drożej, ale dalej tanio

Ceny jedzenia nie są drogie i nawet jeśli na wszystkich forach bardziej doświadczeni podróżnicy narzekają na ich wzrost, dalej są one bardzo przystępne. Za najdroższą na szlaku jak i w Nepalu herbatę zapłaciliśmy 160 rupii – a było to na samej przełęczy na wysokości  prawie 5,5 tys. metrów npm. (im wyżej się wspinasz, tym wyższe są ceny w menu). Smakowała sukcesem i ulgą, że nie będzie już więcej pod górę.

Wzrost cen najbardziej pokazywały ceny wody, wzrastające średnio o 10 rupii z każdą większą wioską. W Nepalu generalnie nie poleca się picia nieprzegotowanej wody obcokrajowcom. Zabraliśmy ze sobą tabletki oczyszczające, ale najczęściej kupowaliśmy wodę w  większych wioskach, które miały tzw.  safe drinking water stations  prowadzone przez lokalne kobiety przy wsparciu ze strony organizacji  Annapurna Conservation Area Project (ACAP).  Woda była ozonowana i nalewana do własnych naczyń. Początkowo za te ostatnie służyły nam butelki po wodzie mineralnej, ale po tym jak jedna sama z siebie (a właściwe  z cieniutkiego plastiku z którego ją wykonano), pękła w plecaku, zaopatrzyliśmy się w specjalną butelkę do tego celu, prosto ze sklepiku turystycznego w miejscowości Manang.  Woda mineralna, butelkowana, dostępna była w sprzedaży na całej trasie w sklepikach jak i w restauracjach. Nie ma za to koszy na śmieci J i  jak to w górach – obowiązuje niepisana zasada,  że to, co ze sobą wziąłeś  w góry, powinieneś z nich znieść.

Co jeść w górach

Kilka godzin marszu,  zmienna temperatura (idąc doliną, czeka się dość długo na pierwsze promienie słońca, które przebiją się rano), ponad 10-kg plecak i wzrastająca wysokość  - niestety śniadanie nie może składać się tylko z tostów.  Za to: ziemniaki, makaron, jajka, chlebek tybetański (nie zawsze dostępny).  I duża ilość wody, aby zapobiegać odwodnieniu przez wysiłek i wysokość.  Czasami nasze talerze otaczało kilkanaście szklanek.  Ale można nie bawić się w szklanki, tylko od razu zamówić duży dzbanek lub termos. Tylko wtedy  ma się jeden rodzaj napoju, a nie herbatę czarną, imbirową, miętową, a na końcu hot lemon.

Powyżej 3 000 m można mieć już do czynienia z chorobą wysokościową  - lokalnym sposobem na nią był …  czosnek, szczególnie w zupie. Zamówiłam ją po raz pierwszy w Chame. Uśmiechnięty właściciel przyniósł mi miseczkę, w której tak na oko pływało przynajmniej 20 rozgniecionych ząbków – z pewną dozą niepewności zanurzyłam w niej łyżkę, ale okazało się, że nie była w ogóle ostra. Może to inna odmiana lub sposób gotowania?

Lokalny koloryt

Jak wspomniałam już wyżej, menu jest właściwie jednorodne i dostosowane do smaku turysty. Można jednak znaleźć lokalny koloryt.  Jedną z moich ulubionych potraw był tybetański chleb – smażony na głębokim tłuszczu, przypominał mi skrzyżowanie pączka z ptysiem.  Smakowała nam też herbata tybetańska: pita na słono, z masłem, mlekiem.  Już po zejściu z przełęczy, w Muktinath, męska część wyprawy zamówiła stek z jaka.  Zrobił wrażenie już samym podaniem : wniesiony na parującym i skwierczącym naczyniu.  

Turysta nasz pan

W otoczeniu pięknych gór, powiewających buddyjskich flag i napędzanych na wodę kręcących się młynków można zamówić szarlotkę, ciasto czekoladowe, marchewowe lub kruche ciasteczka. Nepalczycy z sukcesem sprzedają zachodnim turystom ich ulubione słodkości i potrawy.  Często mijaliśmy cukiernie/piekarnie (wiele miało szyld: „German Bakery”) w których na wystawach pyszniły się kremowe ciasta (biorąc poprawkę na to, że raczej lodówki są tutaj rzadko spotykane, nie odważyliśmy się ich spróbować). Można było w nich też zakupić chleb, bułki, ciasteczka.  Na pewno nie pieczono ich z mąki pszennej 500. Moje subiektywne wrażenie: w środku pieczywo było „ciężkie”, „zbite”.

A oto kolekcja szarlotki na szlaku:

Od dobrze znanej szarlotki przez herbatę z masłem do ziemniaków na śniadanie – góry na talerzu uwodzą prostotą i pragmatyzmem...